Wat wordt er bedoeld met Fairtrade?

Wat is Fairtrade katoen? Fairtrade betekent eerlijke handel of eerlijke ruil. Fairtrade kleding, maar voornamelijk Fairtrade voedsel, is eerlijk en verantwoord geproduceerd. Het is een term die gebruikt wordt voor ontwikkelingslanden, waar de makers van Fairtrade kleding een eerlijke prijs voor hun werk krijgen.

Wat wordt er bedoeld met fairtrade? Wanneer de  katoen boeren en telers een eerlijke prijs krijgen profiteert de hele samenleving ervan. Ze kunnen  zich verder ontwikkelen en hoeven minder in armoede te leven. 

In de strijd tegen het onderbetalen van katoenboeren zijn er diverse keurmerken voor textiel, en eentje daarvan is het Fairtrade keurmerk. Fairtrade is een internationaal keurmerk opgezet door de Nederlandse stichting Max Havelaar. Het keurmerk garandeert dat de producten voldoen aan eerlijke handel. Katoenboeren krijgen een eerlijk loon en met hun rechten en gezondheid is goed omgegaan. Duurzame kledingstukken kunnen ook meerdere keurmerken hebben, zoals het Fairtrade label  samen met het GOTS label (biologisch katoen). 75% van de Fairtrade katoen is ook biologisch gecertificeerd. 

Fairtrade katoen

Er wordt veel gemaakt van katoen, naast katoenen kleding heb je ook bijvoorbeeld ook katoenen handdoeken en katoenen beddengoed. Katoen is een favoriete grondstof voor textiel. Bewuste consumenten kunnen kiezen voor Fairtrade gecertificeerd katoen. Fairtrade is anders dan andere keurmerken, omdat inkopers een minimumbedrag moeten betalen dat de kosten dekt van de duurzame productie. Veel katoenboeren leven nog steeds in armoede en zijn afhankelijk van tussenpersonen in lange en complexe handelsketens. Vanwege hogere productiekosten, fluctuerende wereldmarktprijzen en onstabiele weersomstandigheden hebben katoenboeren een onzekere toekomst. Kinderarbeid is in de katoenindustrie een veelbesproken probleem, dat met name plaatsvindt tijdens de oogst en in de fabrieken waar de kleding gemaakt wordt.

De voordelen van Fairtrade katoen

Fairtrade zet zich in voor katoenboeren. Zij verbouwen en oogsten de katoenplanten en staan daarmee aan het begin van de handelsketen. Fairtrade katoen komt met name uit India en West-Afrika. Er zijn ruim 18 Fairtrade gecertificeerde boerenorganisaties en coöperaties, en zij vertegenwoordigen gezamenlijk meer dan 46.000 aangesloten katoenboeren. Het meeste Fairtrade katoen komt uit India. Verder ook nog uit Senegal, Burkina Faso, Uganda, Kyrgyzstan en Tajikistan. Fairtrade werk samen met de boeren organisaties, nooit met de boeren zelf.

Eerlijke kleding met Fairtrade Cotton keurmerk

Verbeterde biodiversiteit

Fairtrade promoot de bescherming van milieu en biodiversiteit. Zo gebruiken steeds meer boeren regenwater, planten schaduwbomen, schakelen over op biogas en hernieuwbare energiebronnen en investeren in organische meststoffen. Daarnaast is de Fairtrade Climate Standard de eerste in zijn soort die onevenwichtigheden op de carbon markt aanpakt en een eerlijk financieel rendement voor de producenten garandeert.

Gelijke rechten voor vrouwen

Gelijke rechten voor mannen en vrouwen is een belangrijk onderdeel van de Fairtrade principes. Door discriminatie op grond van geslacht, seksuele intimidatie en gendergerelateerd geweld te verbieden, helpt Fairtrade de rol van vrouwen te versterken. Daarnaast wordt de Fairtrade premie ingezet voor scholing in genderleiderschap en financiering voor vrouweninitiatieven. Fairtrade helpt vrouwen, jongeren en migranten aan meer zelfvertrouwen om deel te nemen aan de besluitvorming binnen coöperaties en plantages. 

Project van Fairtrade in India

De gemeenschappen van katoencoöperatie Chetna hebben veel last van klimaatverandering. Ze willen graag de biodiversiteit in hun dorpen verbeteren om dit tegen te gaan. Ook vervuiling van waterstromen en afvaloverlast belasten het ecosysteem nog verder en betekenen een groot risico voor de gezondheid. Door middel van diverse activiteiten gaan de gemeenschappen hun dorpen schoner en groener maken. Een paar voorbeelden zijn: verbetering van watervoorzieningen, kweken en planten van bomen, recyclen en verkopen van plastic, het recyclen van planten afval tot compost.

Het brand- en bouwveiligheidsprogramma, waar de Schone Kleren Campagne jaren mee loopt te leuren, komt door deze ramp in een stroomversnelling, maar helaas zijn er nu nog steeds grote problemen in de textielsector. Zowel kledingwerknemers als katoenboeren werken onder zware omstandigheden. De Corona crisis brengt duidelijk aan het licht hoe ongelijk de machtsverhouding in deze industrie is. Kledingmerken annuleerden door Covid voor miljarden euro’s aan orders. Miljoenen werknemers bleven zonder salaris achter. Ook Fairtrade katoenboeren merken hier de gevolgen van. Door de afname van bestellingen en sluiting van weverijen, spinnerijen en exporthavens staan ​​de katoenexporteurs voor grote uitdagingen bij de verkoop. Annulering van contracten en prijsonderhandelingen laten weinig ruimte voor katoenboeren om de kosten van duurzame productie te dekken. Fairtrade zet zich in voor een wereldwijde herinrichting in de textielindustrie.

Bijvoorbeeld dat bedrijven wettelijk verplicht moeten zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor hun hele toeleveringsketen. Transparante en traceerbare maatregelen. Oneerlijke handelspraktijken moeten stoppen door te zorgen dat merken en retailers wettelijk verplicht zijn om contracten na te leven. Strengere milieuregels die betrekking hebben op hoe textielproducten die in de EU worden verkocht, worden ontworpen en geproduceerd. Wettelijke en financiële verantwoordelijkheid van fabrikanten voor wanneer hun producten afval worden.

Eerlijke betaald krijgen, plus een premie ontvangen

Fairtrade helpt boeren en werknemers in ontwikkelingslanden een betere plek te verwerven in de handelsketen, zodat ze kunnen leven van hun werk en kunnen investeren in een duurzame toekomst. Fairtrade is zowel een keurmerk als een wereldwijde beweging. Samen maken we de wereld eerlijk, met gelijke kansen voor iedereen. In Azië, Afrika en Zuid- Amerika verkeren veel kleinschalige boeren continu in onzekerheid over hun inkomen, zo kan de opbrengst van een oogst te laag is om het hele gezin te kunnen onderhouden. Zonder een betrouwbaar inkomen kunnen ze niet investeren in hun onderneming, de toekomst van hun kinderen en in de gemeenschap. Hierdoor blijft de armoede in stand. Fairtrade doorbreekt deze vicieuze cirkel door standaarden te zetten die boeren de mogelijkheid bieden om zichzelf te ontwikkelen.

Fairtrade is wereldwijd het enige keurmerk dat voor 50% in handen is van boeren en werknemers zelf. Daarnaast krijgen ze toegang tot krediet, verzekeringen en andere financiële diensten. Ze beslissen zelf over hoe de Fairtrade premie besteed wordt, en of ze bijvoorbeeld de productiviteit willen verbeteren of de duurzaamheid willen aanpakken.

Samen sta je sterker

Een belangrijke eerste stap is dat kleine boeren zich organiseren. Hierdoor hebben de boeren een betere onderhandelingspositie, krijgen zij een betere prijs voor hun oogst en toegang tot de wereldmarkt. Daarom is de belangrijkste voorwaarde van Fairtrade dat boeren samenwerken in coöperaties. 

Gegarandeerde minimumprijs

Producten van de boeren worden opgekocht op bij een coöperatie. Om de inkomenszekerheid van de boeren te verbeteren stelt Fairtrade een aantal strikte handelsvoorwaarden. Kopers die producten afnemen bij Fairtrade boerencoöperaties zijn verplicht een minimumprijs te betalen. Deze minimumprijs moet de boeren in staat stellen de kosten voor duurzame productie te dekken. Deze handelsvoorwaarde is er om de boeren te beschermen wanneer de wereldmarktprijs daalt. Als de wereldmarktprijs lager is dan de minimumprijs, wordt tenminste de minimumprijs betaald. Als de wereldmarktprijs hoger is dan de minimumprijs, ontvangen de coöperaties uiteraard de hogere wereldmarktprijs. Het fungeert dus als vangnet dat zekerheid biedt.

De Fairtrade premie

Coöperaties ontvangen van hun afnemers een Fairtrade premie bovenop de prijs die zij betalen voor de producten. De boeren beslissen democratisch waar zij deze premie aan besteden. Het gaat hierbij vaak om bedrijfsontwikkeling voor de boeren, zoals verbetering van productiviteit, kwaliteit en infrastructuur. Voor werknemers op plantages komt de Fairtrade premie ten goede aan gemeenschapsprojecten zoals onderwijs en gezondheidszorg. Ook de boeren en de coöperatie zelf moeten aan eisen voldoen. Fairtrade staat voor duurzame productie en ontwikkeling. De basis hiervoor is milieuvriendelijke teelt, respect voor arbeidsrechten en een transparante werkwijze. 54% van de Fairtrade premie wordt gebruikt om de coöperatie te versterken (administratie en betere faciliteiten) en services aan de boeren (leningen en landbouwmaterialen). 46% van de Fairtrade premie wordt gebruikt voor gemeenschapsprojecten, voornamelijk onderwijs projecten. Via de Fairtrade premie meer dan 500 miljoen euro geïnvesteerd in onder meer scholen, gezondheidszorg en schoon drinkwater 

Wat is Fairtrade kleding?

Bij Fairtrade denk je misschien in eerste instantie aan etenswaren, zoals Fairtrade bananen of fairtrade chocolade. Fairtrade producten zijn er in vele smaken en soorten van verschillende merken in alle prijsklassen. Je herkent de producten aan ‘t bekende groenblauwe logo.

Zo ook met Fairtrade kleding: je herkent ze aan het logo van Fairtrade bij het waslabel. Textielmerken die werken met het Fairtrade keurmerk laten dit doorgaans ook duidelijk op hun website zien, ze zijn er immers trots op. Het biedt een meerwaarde aan het duurzame kledingstuk.

Of een kledingmerk zijn kleding ook laat maken onder eerlijke arbeidsomstandigheden is minder makkelijk te beoordelen. 'Eerlijke arbeidsomstandigheden' is een breed begrip, in de zin dat de weg in de kleding industrie lang is. Na het plukken van het katoen kijkt Fairtrade niet naar het weven van de stof en het naaien van de kleding. En dan heb je nog de productie van kleine onderdelen, zoals knopen en ritsen. Dit valt allemaal niet onder het Fairtrade keurmerk. Alleen de boeren die het katoen verbouwen zijn gebaat bij het fairtrade keurmerk. De basis van je kleding.

Yes, Fairtrade makes a difference!

Fairtrade werkt samen met ruim 1,7 miljoen boeren en werknemers, 1.600 producentenorganisaties, meer dan 4.000 bedrijven en talloze vakbonden, consumenten en campagnevoerders wereldwijd. Meer dan 2.100 steden, scholen, universiteiten, overheden en andere organisaties supporten de Fairtrade principes.

Hoe Fairtade begon

Geen beter medicijn tegen armoede dan het vermogen om in het eigen inkomen te voorzien. Fairtrade Nederland helpt hiermee. Stichting Max Havelaar werd in 1988 opgericht door Frans van der Hoff en Nico Roozen naar aanleiding van een dringende oproep van koffieboeren in Mexico. “Hulp is mooi, maar een eerlijke prijs voor onze koffie is nog beter. Dan hoeven we onze hand niet langer op te houden”, zo stelden zij. Met een eerlijke prijs voor de koffiebonen kunnen kleine boeren het heft in eigen hand nemen. De stichting werd vernoemd naar Max Havelaar, de hoofdpersoon van het gelijknamige boek van Multatuli. Het boek beschrijft de sociale misstanden in de koffieteelt en Max Havelaar die opkomt voor de lokale bevolking. Op 15 november 1988 werd het eerste pak koffie met het Max Havelaar keurmerk voor Fairtrade aangeboden aan Prins Claus, eerlijke koffie afkomstig van Mexicaanse boeren. Deze koffie werd een groot succes. In 1993 kwam er, naast de koffie, ook Fairtrade gecertificeerde cacao op de Nederlandse markt. Hierna volgden producten uit ontwikkelingslanden van over de hele wereld. Tegenwoordig is er onder andere ook Fairtrade bananen, katoen, thee, suiker, sinaasappelsap, bloemen en zelfs Fairtrade gecertificeerd goud. 

Fairtrade Nederland

Tegenwoordig is het Fairtrade keurmerk vertegenwoordigd in 30 landen, zijn er 1,7 miljoen boeren aangesloten bij Fairtrade boerenorganisaties en worden er wereldwijd 30.000 producten met het Fairtrade keurmerk verkocht. Samen met jouw hulp zet Fairtrade telkens een stap richting een beter bestaan voor een groeiende groep boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden. Fairtrade Nederland is gevestigd in Utrecht. Zij zijn verantwoordelijk voor het op de kaart zetten, uitbouwen en controleren van het Fairtrade keurmerk in Nederland. Samen proberen ze zowel bedrijven als consumenten in Nederland bewust te maken van het belang van eerlijke handel en te overtuigen dat ze een via Fairtrade makkelijk hun bijdrage kunnen leveren. 

Mensenrechten staan centraal in de missie van Fairtrade. Mensenrechten gelden namelijk voor iedereen, waar je ook vandaan komt of wie je ook bent. Er zijn tientallen mensenrechten. Denk hierbij aan het recht op leven, onderdak, geen discriminatie, vrijheid van meningsuiting, schoon drinkwater, gezondheid en een redelijke standaard van leven. Arbeidsrechten zijn ook mensenrechten, bijvoorbeeld het recht op een leefbaar loon of leefbaar inkomen.

Mensenrechten lijken vanzelfsprekend, echter is de harde realiteit dat ze nog steeds voor veel mensen niet gelden. In 2015 leefden 736 miljoen mensen onder de internationale armoedegrens van $1,90 per dag. Meer dan 820 miljoen mensen lijden dagelijks honger. En alleen al in Ghana en Ivoorkust werken 2,1 miljoen kinderen in kinderarbeid.

Bedrijven kunnen een positieve maar ook een negatieve invloed hebben op mensenrechten. Een van de belangrijkste oorzaken van mensenrechtenschendingen, zoals kinderarbeid of slavernij, is armoede. Zolang boeren en werknemers uitgebuit worden en niet in staat zijn een leefbaar inkomen te verdienen, zullen deze rechten dus altijd onder druk blijven staan. Daarom staat Fairtrade voor eerlijke handel, waar mensenrechten worden gerespecteerd, en uitbuiting wordt tegengegaan.

Boeren en arbeiders moeten worden betrokken bij het beleid, en worden voorzien van een leefbaar loon. Hier wordt (onafhankelijk) op gecontroleerd, waardoor sjoemelen niet mogelijk is. Het positieve nieuws is dat er steeds mee bedrijven zijn die hieraan meedoen, en er ook meer overheden zijn die dit stimuleren (lees: bedrijven verplichten). Fairtrade werkt wereldwijd samen met duizenden bedrijven om de naleving van mensenrechten voor en met boeren en werknemers te verbeteren. Samen maken we de wereld eerlijk, met gelijke kansen voor iedereen.

Leefbaar inkomen

Het voornaamste doel van Fairtrade is: een leefbaar inkomen voor boeren mogelijk maken. Een leefbaar inkomen betekend dat er genoeg inkomen is om eten en kleding van te kopen, kinderen naar school te sturen, medische zorg, een dak boven je hoofd, plus ‘n beetje extra voor noodsituaties en om te sparen, nadat de landbouwkosten volledig gedekt zijn. Fairtrade maakt zich hard voor leefbare inkomens van de boeren en arbeiders. Fairtrade werkt met minimumprijzen per productsoort om boeren meer zekerheid te bieden. Daarnaast heeft Fairtrade als enige keurmerk een vaste, en niet onderhandelbare premie. Via de Fairtrade minimumprijs en premie werken ze aan een beter inkomen voor boeren. Omdat de boeren vaak beperkt inzicht hebben in hun kosten, investeringen en winstgevendheid van hun bedrijf, helpt Fairtrade ze hier bij.

Een leefbaar inkomen is extreem belangrijk, en niet alleen voor de boeren maar ook voor de gevolgen die voortkomen uit armoede. Boeren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika krijgen te weinig geld voor hun producten. Ze werken vaak onder slechte omstandigheden en door het oneerlijke handelssysteem leven veel boeren in extreme armoede. Zonder een stabiel inkomen kunnen boeren niet investeren in hun onderneming, de toekomst van hun kinderen én in de gemeenschap. Hierdoor wordt armoede in stand gehouden. En het is nu eenmaal zo dat armoede de grondoorzaak is van kinderarbeid, ontbossing, milieuvervuiling en andere schendingen van mensenrechten. Zonder een hogere prijs te betalen aan de boeren is het voor hen niet mogelijk om uit deze armoede te komen.

Wat is kinderarbeid?

Een van de belangrijkste oorzaken van de schending van mensenrechten, waaronder kinderarbeid, zijn de structureel te lage prijzen die voor grondstoffen worden betaald. Fairtrade gaat kinderarbeid tegen door de Fairtrade minimumprijzen en premies.  Ook wordt kinderarbeid aangepakt, zo worden coöperaties ondersteund bij het ontwikkelen van een eigen aanpak om kinderarbeid te voorkomen en te bestrijden. Fairtrade coöperaties en plantages moeten zich houden aan de Fairtrade standaarden over kinderarbeid. Dat betekent dat kinderen onder de 15 niet mogen werken. Kinderen ouder dan 15 mogen werk doen dat bij hun leeftijd past, maar alleen als het in veilige omstandigheden gebeurt en hun scholing of ontwikkeling niet in gevaar brengt.

Werken is niet altijd kinderarbeid. Kinderen mogen hun ouders na schooltijd of in de vakantie helpen. Fairtrade heeft hierbij een aantal strikte voorwaarden gedefinieerd. Het werk mag alleen na schooltijd of tijdens de vakantie, met aangepaste werktijden die bij de leeftijd van de kinderen passen. De kinderen mogen geen gevaarlijk werk verrichten en het werk moet begeleid worden door een familielid of voogd De boerenorganisaties en plantages die zich bij Fairtrade hebben aangesloten worden jaarlijks gecontroleerd door onafhankelijke inspecteurs. dat kunnen aangekondigde of onaangekondigde inspecties zijn. Als er kinderarbeid wordt aangetroffen wordt onmiddellijk actie ondernomen. Het kind wordt uit de arbeidssituatie gehaald en er wordt voor gezorgd dat hij of zij weer naar school kan. Verder wordt de coöperatie ondersteund bij zoeken naar een structurele oplossing, zodat het betreffende kind niet ergens anders aan het werk gaat en het werk niet overgenomen wordt door een ander kind.

Om kinderarbeid te voorkomen is het belangrijk dat coöperaties en hun leden verder gaan dan controles. De coöperaties onderzoeken waar het risico op kinderarbeid het grootst is in hun gemeenschap en werken eraan om deze risico’s weg te nemen. De coöperaties zetten kinderarbeid comités op waar ook jongeren lid van zijn. Deze comités werken aan het vergroten van de bewustwording rondom kinderarbeid in hun gemeenschap en weten wat ze moeten doen als er kinderarbeid wordt aangetroffen. Verder ontwikkelen ze samen met de gemeenschap activiteiten om kinderarbeid te voorkomen.

Dergelijke systemen worden momenteel opgezet bij coöperaties in Belize, Paraguay, Ghana, Ivoorkust, Kenia, India, Madagaskar, Swaziland en de Dominicaanse Republiek. Bewustwording rondom kinderarbeid en kinderrechten is heel hoog bij deze coöperaties. Ze nemen het voortouw om kinderarbeid te voorkomen en weg te nemen, zoals het bouwen van een school. Boerencoöperaties investeren hun Fairtrade premie in het bouwen van een school. Een goede school dichter bij huis zorgt ervoor dat er meer kinderen naar school gaan en er dus minder aan het werk zijn.

46% van de Fairtrade premie wordt gebruikt voor gemeenschapsprojecten, voornamelijk onderwijs projecten.

Wat houdt de klimaatverandering in voor de katoenboeren?

Het klimaat verandert. De temperatuur op aarde stijgt. Het levensonderhoud van miljoenen kleinschalige boeren en werknemers wordt getroffen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Extreme weersomstandigheden komen steeds vaker voor. Vruchtbaar land gaat verloren en door de hogere temperatuur versterkt de verspreiding van gewasziekten. Daar bovenop worden deze gemeenschappen ook keihard geconfronteerd met stijgende schulden door COVID-19. Deze schulden, naast ’t verlies en schade door klimaatverandering, en de lage inkomens en lonen, zorgen ervoor dat deze boeren niet in staat zijn om zich aan te passen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Laat staan te investeren in schone, groene energie en duurzame landbouwmethodes. Terwijl dit eigenlijk heel hard nodig is om de (verkoelende) bossen te beschermen en de biodiversiteit te herstellen. Een lastige situatie voor de boeren.

Fairtrade heeft een klimaatstrategie ontwikkeld. De aanpak van Fairtrade richt zich voornamelijk op ondersteuning van kleine boeren, met projecten van bijvoorbeeld waterverbruik, energieverbruik en pesticiden gebruik, tegen klimaatverandering. Fairtrade International heeft de Fairtrade Climate Standard ontwikkeld. Deze projecten stellen de boer in staat zich aan te passen aan klimaatverandering, en tegelijkertijd hun bijdrage te leveren aan de beperking van de CO2-uitstoot.

Fairtrade keurmerk kort samengevat:

Met een keurmerk kan een kledingmerk een bepaalde kwaliteit van dat kledingstuk garanderen. bij het Fairtrade keurmerk hebben katoenboeren niet alleen een eerlijke prijs voor hun katoen gekregen, je weet bij Fairtrade ook dat de lonen eerlijk zijn en er geen uitbuiting (en kinderarbeid) heeft plaatsgevonden. De lokale bevolking krijgt een echte kans op een beter leven. Fairtrade is het internationale keurmerk van het Nederlandse Max  Havelaar keurmerk. Zij zijn een non-profit organisatie én onafhankelijk. Fairtrade richt zich op kleine boeren en werknemers in ontwikkelingslanden. Fairtrade koopt en verkoopt zelf géén producten.

Let jij op het Fairtrade keurmerk als je boodschappen doet, nieuw beddengoed of kleding koopt? En ben je bereidt om hier iets meer voor te betalen? Laat het weten in de comments.

Veel liefs,

Ingrid

Fair Made kleding van New Angels